bocznicach i stacjach. Kompaktowa budowa
i wykorzystanie małogabarytowych przekaź-
ników JRF z podtrzymaniemmagnetycznym,
zasilanych napięciem48 V, sprawiają, że urzą-
dzenia są energooszczędne i stosunkowo
niewielkie. Można je zainstalować w istnie-
jących obiektach nastawni albo w kontene-
rach. Dyżurny ruchu obsługuje system przy
pomocy komputerowego pulpitu nastaw-
czego, który prezentuje pełną informację
o stanie urządzeń srk na stacji. System jest
wyposażony w dwa komputery, z których
jeden jest wykorzystywany do bieżącego
sterowania, a drugi pełni funkcję „gorącej”
rezerwy i przejmuje sterowanie w przypadku
awarii pierwszego komputera.
Na ekranie komputera jest wyświetlany sche-
mat torów stacyjnych wraz ze zwrotnicami
i semaforami. Stan urządzeń, utwierdzenie
przebiegu itp., są sygnalizowane przez zmia-
nę koloru symboli, co ułatwia błyskawiczną
ocenę sytuacji.
Program komputerowy wspomaga pracę
dyżurnego ruchu między innymi w ten
sposób, że automatycznie wycofuje z listy
dostępnych poleceń te, których w danym
przypadku nie można wykonać. Dzięki temu
unika się pomyłek i oszczędza czas, który
należałoby poświęcić na wycofywanie błęd-
nych dyspozycji. Przebieg pociągowy może
być ustawiany indywidualnie, przez prze-
stawienie zwrotnic wchodzących w drogę
przebiegu, albo przebiegowo, przez wpisanie
kolejno nazw semaforów początkowego
i końcowego.
Oprogramowanie posiada funkcję „czarnej
skrzynki”, wyświetla na ekranie i rejestruje
na dysku wszystkie zdarzenia systemowe:
czynności wykonywane przez dyżurnego
oraz ewentualne komunikaty o błędach
i nieprawidłowościach w działaniu urządzeń.
SCENTRALIZOWANE
SYSTEMY
STEROWANE
KOMPUTEROWO
Zapewnienie bezpieczeństwa ruchu ko-
lejowego wymaga koordynacji działań,
podejmowanych przez pracowników ob-
sługujących urządzenia odległe od siebie
o kilka lub kilkanaście kilometrów. Z punktu
widzenia niezawodności i kosztów eksplo-
atacji systemu, korzystnie jest scentralizować
obsługę, ograniczając liczbę pracowników
do niezbędnego minimum i wspomagając
ich systemem komputerowym. Dzięki temu
dyżurni ruchu mają lepszy przegląd sytuacji,
maleje też ryzyko wystąpienia błędów, wyni-
kających z wadliwego przepływu informacji
pomiędzy posterunkami.
Oprogramowanie wspomagające dyżurnych
kontroluje zależności pomiędzy ustawieniami
poszczególnych zwrotnic i sygnalizatorów,
co praktycznie wyklucza możliwość pomył-
kowego wyprawienia pociągu na tor zajęty
albo wyłączony z ruchu.
W ten sposób działają tworzone Lokalne
Centra Sterowania (LCS). Każde z nich ob-
sługuje odcinek o długości około 50 km.
Liczba zwrotnic przypadających na jedno
centrum waha się od 50 do prawie 300. Tę
górną granicę osiągnęło najnowocześniejsze
w Polsce Lokalne Centrum Sterowania w Po-
znaniu. Dzięki systemowi komputerowemu
do obsługi prawie 300 zwrotnic wystarczy
pięciu dyżurnych ruchu, pracujących w sys-
temie zmianowym.
Kolejny przykład wdrożenia wspomaganego
komputerowo sterowania ruchem, również
z Poznania, to stacja towarowa Poznań Fra-
nowo. Znajduje się tam jedna z największych
i najbardziej obciążonych górek rozrządo-
wych w kraju. Codziennie składa się tam
około 40 pociągów, rozrządzając od 700 do
1100 wagonów na dobę. System kompute-
rowy odpowiada tamnie tylko za kierowanie
rozrządzanych wagonów na właściwe tory,
ale i za działanie hamulców torowych, za-
pewniających bezpieczeństwo wagonom
i ładunkom.
Zastosowanie systemów wspomaganych
komputerowo wymaga wybudowania nie-
zawodnej sieci teleinformatycznej, umoż-
liwiającej przesyłanie do LCS informacji
z setek czujników, obrazu z kamer telewizji
przemysłowej, a w drugą stronę sygnałów
sterujących urządzeniami wykonawczymi:
napędami zwrotnic, wykolejnic, sygnalizato-
KZA
EXPRESS
20
kolej i technologie
