KZA
EXPRESS
26
kolej i technologie
Liberalizacja i ujednolicenie europejskiego
rynku kolejowego jest jednym z priorytetów
Komisji Europejskiej od wielu lat. Proces
ten jest dość mozolny i skomplikowany
z powodu dużego zróżnicowania systemów
transportu kolejowego w poszczególnych
krajach członkowskich. W wielu państwach
transport kolejowy zarządzany był przez
państwowego monopolistę, który zajmował
się zarówno organizowaniem przewozów,
jak też obsługą infrastruktury kolejowej.
Część państw, np. Wielka Brytania przyjęło
system przetargów na świadczenie usług
przewozowych na deficytowych liniach
dotowanych przez regiony. Oprócz mono-
poli dużym problemem były ograniczenia
w dostępie do infrastruktury, różnice w za-
sadach przyznawania koncesji i organizacji
przewozów.
Zwiększenie konkurencyjności transportu kolejowego,
promocja pasażerskich kolei transgranicznych,
liberalizacja rynku przewozów to cele, jakie postawiła
sobie Unia Europejska, przygotowując IV Pakiet
Kolejowy, czyli nowe dyrektywy regulujące ten
ważny segment transportu. Jakie zmiany przyniesie
negocjowany właśnie pakiet i jak wpłyną one na
przyszłość kolei w Europie? Czy powstanie jeden
europejski wolny rynek usług kolejowych?
I PAKIET
KOLEJOWY
W 2001 r. Unia Europejska uchwaliła trzy
dyrektywy (2001/12/WE, 2001/13/ WE
i 2001/14/ WE) tworzące I Pakiet Kolejowy.
Głównym celem tych regulacji było zapew-
nienie równego dostępu do infrastruktury
poprzez tzw. unbundling, czyli rozdzielenie
zarządcy infrastruktury od przewoźnika, któ-
rym w wielu krajach był państwowy mono-
polista. Pakiet ponadto ujednolicał procedury
przyznawania dostępu do torów i wyznaczał
ramy transeuropejskiej sieci przewozów to-
warowych.
Drugi Pak iet Kolejowy, uchwalony
w 2004 r. (dyrektywy 2004/49/WE, 2004/50/
WE, 2004/51/WE), dotyczył spraw bezpie-
czeństwa przewozóworaz interoperacyjności
systemów kolei dużych prędkości w celu
stworzenia sieci połączeń międzynarodo-
wych, konkurencyjnych wobec transportu
lotniczego.
W 2007 r. uchwalono trzeci pakiet (dyrekty-
wy 2007/58 i 2007/59 oraz Rozporządzenie
1371/2007). Te przepisy regulowały zasady
pasażerskich połączeń międzynarodowych.
Wprowadzono m.in. zasadę, że przewoźnicy
będą mogli oferować pasażerom możli-
wość wsiadania i wysiadania na dowolnej
stacji znajdującej się na linii międzynarodo-
wej, w tym na dwóch stacjach w jednym
państwie. Ponadto pakiet określał zasady
przyznawania uprawnień do prowadzenia
pociągów, obowiązujących w całej Unii Eu-
ropejskiej oraz uregulował pewne prawa
pasażerów, w tymprawo do odszkodowania
za opóźnienie pociągu. W 2008 r. uchwalono
Wielka rewolucja czy
mały krok naprzód?
IV PAKIET
KOLEJOWY
Łukasz Kuś
