Kształcenie pracowników kolei

Szkoły kolejowe mają w Polsce długą historię. Zaczęły powstawać wkrótce po zakończeniu II wojny światowej i miały zapewnić Polskim Kolejom Państwowym stały dopływ wykwalifikowanych pracowników. Nie sposób opisywać historii wszystkich szkół, które powstały w tamtych latach, ale dobrym przykładem jest krakowskie Technikum Kolejowe (obecnie Technikum Komunikacyjne nr 25).

Powołano je do życia w 1949 roku, przekształcając Prywatne Koedukacyjne Gimnazjum Handlowe Towarzystwa Szkoły Kupieckiej, mieszczące się przy ulicy Basztowej 9, w Technikum Ekonomiczno-Kolejowe Ministerstwa Kolei.

Początkowo szkoła kształciła uczniów na dwóch kierunkach: finanse w kolejnictwie i statystyka kolejowa, potem dodano planowanie w transporcie kolejowym. Nieco później, w latach 1953–1954, powstały następne specjalności: zaopatrzenie materiałowe w kolejnictwie, ruch kolejowy, telekomunikacja kolejowa i ekonomika kolei. W roku szkolnym 1959/1960 przemianowano szkołę na Technikum Kolejowe Ministerstwa Komunikacji i utworzono kolejne wydziały: urządzenia zabezpieczenia ruchu kolejowego (potem: automatyka urządzeń zabezpieczenia ruchu kolejowego) oraz trakcja elektryczna.

W 1968 roku szkołę przeniesiono do nowych budynków przy ul. Ułanów w Krakowie. W latach 1969–1972 rozpoczęto nauczanie w specjalnościach: sieci i zasilanie, urządzenia elektryczne taboru kolejowego oraz maszyny drogowe. Szkoła przetrwała burzliwe lata 80. i 90. i do dzisiaj kształci potencjalnych pracowników kolei. Gdyby policzyć wszystkich absolwentów tej szkoły, zebrałoby się najpewniej niewielkie miasteczko, liczące ponad 10 tys. osób. Podobne historie mogą opowiedzieć nauczyciele i absolwenci kilkudziesięciu innych szkół kolejowych w Polsce. Dzisiaj, po latach niepewności i traktowania szkolnictwa zawodowego po macoszemu, szkoły kolejowe wracają do łask i cieszą się rosnącą popularnością wśród absolwentów szkół podstawowych.

Wątek wojskowy

Warto wspomnieć o innym, mniej oczywistym miejscu kształcenia pracowników kolei w PRL-u. Istniało wtedy Zgrupowanie Wojsk Kolejowych i Drogowych. Część żołnierzy odbywających zasadniczą służbę wojskową zdobywała kwalifikacje i praktyczne doświadczenie w pracy na kolei – przede wszystkim w zakresie prac budowlanych i remontowych nawierzchni, prac ziemnych, ale także naprawy taboru czy organizacji ruchu kolejowego. Jednostki tego zgrupowania wykonywały także zadania na rzecz Dyrekcji Okręgowych Kolei Państwowych.

Piotr Kołaczek

Autor specjalizuje się w tematyce naukowo-technicznej