Przewozy kolejowe jako sposób na biznes

Przedsiębiorstwa operujące na rynku przewozów kolejowych wskazały kilka najczęstszych motywacji, jakimi kierowały się przed podjęciem decyzji o ubieganiu się o licencje przewoźnika.

W grupie podmiotów, które planowały/planują podjęcie działalności przewozowej i u których ta działalność ma być dominująca główną motywacją /powodem było doświadczenie w branży kolejowej, kolejno dostęp do zasobów technicznych (lokomotywy, wagony), następnie atrakcyjność sektora kolejowego i jego potencjalny rozwój oraz chęć świadczenia usług trakcyjnych na rzecz partnerów biznesowych. W grupie podmiotów u których działalność przewozowa nie była/jest dominująca najważniejszą motywacją była chęć rozszerzenia działalności o usługi kolejowe, optymalizacja łańcucha dostaw oraz możliwość obsługi grupy kapitałowej czy uniezależnienie się od dotychczasowych dostawców usług przewozowych.
67% to przedsiębiorstwa, dla których działalność przewozowa będzie dominującą działalności firmy, 33% natomiast twierdzi, że działalność przewozowa będzie usługą uzupełniającą. 64% planowało/planuje świadczenie usług przewozu rzeczy, 36% natomiast świadczenie usług trakcyjnych. Bardzo ciekawie przedstawia się sytuacja związana z inwestycjami.

Polska w czołówce państw w Europie pod względem liczby udzielonych licencji

Aż 80% badanych deklaruje chęć inwestowania w lokomotywy, 60% w wagony, 32 % w innowacje technologiczne. Tylko 32% badanych planuje wesprzeć inwestycje środkami z funduszy europejskich. Na tle Europy polski rynek kolejowy pod względem liczby licencji/przewoźników towarowych wygląda bardzo dobrze. Polska pod względem liczby udzielonych licencji plasuje się w czołówce państw w Europie. Jedynym krajem, w którym wydano więcej licencji niż w Polsce są Niemcy, gdzie funkcjonuje 143 licencjonowanych przewoźników towarowych.
Co prawda „nowi przewoźnicy” (którzy uzyskali licencję w badanym okresie) nie zdobyli do tej pory jeszcze znaczącej części rynku, to zauważyć należy, że ich udział stopniowo rośnie. W 2019 r. przewieźli oni ponad 12,2 mln ton towarów, wykonując ponad 3,5 mld tono-km pracy przewozowej, co stanowiło udział odpowiednio 5% wg masy i 6% wg pracy przewozowej w ogóle rynku towarowych przewozów kolejowych.
Natomiast w okresie zaledwie 8 miesięcy 2020 r. (w okresie od stycznia do sierpnia) spółki te przewiozły już 11,9 mln ton (dział w rynku 8%) generując ponad 3 mld tonokilometrów (udział w rynku 9%). Badane 22 podmioty mają bardzo duży udział w rynku świadczenia usług trakcyjnych (UPT) w Polsce – 70% stanowi udział powyższych spółek w całym rynku pod względem czasu pracy świadczonej przez pojazdy trakcyjne wraz z drużynami i 25% stanowi ich udział w rynku pod względem czasu pracy samych drużyn trakcyjnych.
Jednocześnie dla badanej grupy podmiotów działających w 2019 r. podczas kontroli realizowanych przez Prezesa UTK wskaźnik nieprawidłowości wyniósł 2,82, co jest wyższe o ok. 5 % od wskaźnika dla całej grupy kontrolowanych przewoźników towarowych w tym okresie.

Optymizm przedsiębiorców

Różne motywacje i różne powiązania połączone są jednak jednym mianownikiem – z badania wynika, że ponad 50% odpowiadających twierdzi, że sektor kolejowych przewozów towarowych będzie się rozwijał, a 80% odpowiedzi wskazuje na to, że rynek będzie się rozwijał w kierunku przewozów intermodalnych.
Przewoźników proszono również o podzielenie się opiniami na temat rynku kolejowych przewozów towarowych. Wskazano na:
• zbyt małą interwencję państwa w rozwój kolei w szczególności w segmencie intermodalnym,
• problemy operacyjne związane z modernizacjami oraz budową linii kolejowych.
Część przedsiębiorców, którzy uzyskali licencje przewozowe, nie podjęła jeszcze działalności operacyjnej. Powodowane jest to między innymi problemami związanymi z trudnością rozpoczęcia i prowadzenia działalności przewoźnika kolejowego, organizacji odpowiednich zasobów technicznych czy personalnych.
Część z nich podjęła decyzje o zawieszeniu czy wygaszeniu licencji. Nie bez znaczenia jest również sytuacja spowodowana pandemią, z jaką cały rynek mierzy się od początku 2020 r. Niektóre podmioty, po próbie samodzielnej realizacji przewozów, powróciły do dotychczasowych rozwiązań logistycznych opartych na korzystaniu z usług zewnętrznych w ramach realizacji przewozów kolejowych.
Pomimo dużej konkurencji na naszym rynku można stwierdzić, że proces liberalizacji przechodzi w Polsce bardzo sprawnie i rynek towarowych przewozów kolejowych w naszym kraju jest konkurencyjny, a wręcz pozostajemy jednym z liderów na europejskiej sieci kolejowej.

Na podstawie informacji Urzędu Transportu Kolejowego – https://www.utk.gov.pl/