Proekologiczne rozwiązania na kolei, cz. 1

Rosnąca świadomość zagrożeń związanych ze zmianą klimatu sprawia, że światowe gospodarki w coraz większym stopniu skłaniają się ku proekologicznym rozwiązaniom w zakresie transportu. Jedną z naturalnych alternatyw wobec tradycyjnych form komunikacji jest kolej, a konkretnie zwiększenie znaczenia transportu szynowego jako głównego sposobu przewozu ładunków i pasażerów.

Według raportu Europejskiej Komisji Środowiska z 2016 roku transport kolejowy odpowiada jedynie za 0,5% emisji CO₂ (spośród wszystkich rodzajów transportu oraz 2% całkowitego zużycia energii w Unii w sektorze transportu.

Fakt, że kolej powszechnie uznawana jest za najbardziej przyjazną środowisku formę transportu, potwierdza stanowisko Unii Europejskiej, która w ramach realizacji planu „Europejski Zielony Ład” zakłada liczne działania na rzecz zrównoważonej gospodarki UE. Pokłosiem tego planu jest inicjatywa Komisji Europejskiej, która rok 2021 ogłosiła Europejskim Rokiem Kolei. Ma on na celu promowanie tego typu transportu jako zrównoważonego, inteligentnego i bezpiecznego. Rok poświęcony kolei ma dać impuls do zwiększenia jej udziału w transporcie pasażerskim i towarowym oraz przyczynić się do realizacji Zielonego Ładu, czyli osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r.

Strategie odnowy parku lokomotyw

Dane statystyczne wskazują, że ponad połowę lokomotyw w Polsce stanowi trakcja spalinowa (lokomotywy manewrowe, liniowe, pojazdy specjalne). To one w szczególności objęte są działaniami proekologicznymi. Przygotowane w latach 2006–2010 w Katedrze Pojazdów Szynowych i Transportu Politechniki Krakowskiej strategie odnowy parku lokomotyw spalinowych dla największych polskich przewoźników kolejowych (PKP Cargo S.A, PKP LHS Sp. z o.o. i in.) kontynuowane są do dzisiaj.

Alternatywy dla węgla

W obliczu polityki UE oraz regulacji krajowych wiele osób zadaje sobie pytanie, w jakim okresie możliwe będzie zastąpienie paliwa węglowego odnawialnymi źródłami energii. Jedną z alternatyw dla paliw wysokoemisyjnych jest rozwój pojazdów wielonapędowych, jakimi są bimodalne zespoły trakcyjne typu 36WEh produkcji NEWAG i pojazdów hybrydowych na wzór pojazdów samochodowych. Takie pojazdy już istnieją i od kilku lat są eksploatowane przez największych światowych producentów, m.in. Desiro ML Cityjet produkcji Siemensa, FLIRT Akku produkcji Stadlera czy Talent 3 Bombardiera (obecnie koncern Alstom).

Kolejną potencjalną alternatywą dla „węgla” jest rozwój technologii zeroemisyjnych z wykorzystaniem wodoru. Polska jest piątym na świecie producentem wodoru, więc sytuacja w obszarze rozwoju napędów wodorowych jest bardzo korzystna. W teorii wodór ma mnóstwo zalet, a produktem jego spalania jest para wodna. W praktyce jednak wytwarzanie czystego wodoru jest bardzo kosztowne, a wodór zmieszany z powietrzem tworzy ekstremalnie wybuchową mieszaninę (tzw. gaz piorunujący).

Należy także podkreślić, że wodór wymaga podejścia kompleksowego, tzn. nie tylko odpowiedniego pojazdu, ale także logistyki dostaw i tankowania oraz magazynowania przez cały okres jego eksploatacji.

 

Na podstawie artykułu opublikowanego w magazynie „KZA Express” nr 01(17)/2021